Psycholog – kim jest i czym się zajmuje?
| Na przestrzeni życia każdy wielokrotnie spotyka się z sytuacjami, w których czujemy się przytłoczeni, napięci i nieszczęśliwi. Często wychodzimy z podobnych sytuacji bez szwanku, wyciągając wnioski na przyszłość i ucząc się czegoś nowego, co w jakiś sposób modyfikuje nasze spojrzenie na świat, życie i samych siebie. Czasem jednak zdarza się, że trudne sytuacje konfrontują z poczuciem bezsilności, bezradnością i utratą kontroli nad własnym życiem. W takich sytuacjach często pojawia się poczucie, że nasze możliwości radzenia sobie z trudnościami i stresem w jakimś sensie „wyczerpały się”. |
Jednym z wyjść w takiej sytuacji stanowi pomoc specjalisty lub po prostu osoby zewnętrznej, która pomoże spojrzeć na problem z innej perspektywy i wypracować rozwiązanie lub całą strategię radzenia sobie z określonym problemem. W sytuacji przeżywania podobnych dylematów i trudności psycholog stanowi niejako „pierwszą instancję”, do której można się zgłosić w celu zasięgnięcia porady lub uzyskania wsparcia. Nie należy jednak sądzić, że poradnictwo psychologiczne zarezerwowane jest tylko dla osób przewlekle chorujących psychicznie. Działalność zawodowa psychologa bowiem obejmuje liczne dziedziny życia, m.in. oświatę, medycynę, współzawodnictwo sportowe (psychologia sportu), wymiar sprawiedliwości i organy ścigania, organizacje i zakłady pracy oraz reklamę i marketing.
Kiedy udać się do psychologa?
Doświadczam różnorakich problemów i trudności.
Wiele osób często myśli o wizycie u psychologa w kontekście trudności doświadczanych w określonych dziedzinach życia. Mogą to być problemy zawodowe lub szkolne, trudności w związku, problemy związane z wychowaniem dzieci itd. Każdy człowiek odmiennie definiuje to, co stanowi dla niego trudność, niemniej jednak wspólnym mianownikiem dla tego, co zazwyczaj postrzega się jako problem, jest pewna niespójność lub nawet konflikt między tym, co dana osoba chciałaby robić (czuć, myśleć itd.), a tym co w rzeczywistości robi (czuje, myśli itd.). Można powiedzieć, że potrafiąc zdefiniować i zwerbalizować naturę swojego problemu w kategoriach pragnień i możliwości ich realizacji, niejako od razu nasuwa nam się droga do rozwiązania doświadczanych trudności. Nie zawsze jest to jednak aż tak oczywiste.
Przyczyny tej „nieoczywistości” mogą być rozmaite:
(a) wiele osób nie zawsze zdaje sobie sprawę z tego, co powoduje doświadczane przez nich trudności – np. co powoduje, że każdy związek, w który wchodzą, w późniejszym czasie okazuje się porażką;
(b) nie zawsze występuje dokładne rozeznanie co do tego, czego naprawdę się chce (mimo to jednak występować może poczucie niezadowolenia, braku satysfakcji, a nawet pustki);
(c) czasem, pomimo najlepszych chęci, nie udaje się poczynić postępu w pracy nad sobą (co odzwierciedlone jest subiektywnym poczuciem, że coś „blokuje” ten progres).
Porada psychologa pomaga nazwać te trudności oraz stanowi inspirację do poszukiwania nowych sposobów wychodzenia poza własne możliwości i wypracowywania nowych sposobów radzenia sobie z zaistniałymi trudnościami.
Mam wrażenie, że mam objawy choroby lub zaburzenia psychicznego.
W czasach, kiedy Internet stanowi ogólnodostępne narzędzie do poszukiwania informacji, naturalnym odruchem każdego człowieka jest weryfikowanie hipotez na temat natury i przyczyny własnych trudności przy pomocy informacji dostępnych w sieci. Im silniej człowiek zmaga się z trudnościami, a także im emocje z nimi związane stają się bardziej dotkliwe i przytłaczające, tym silniejsze staje się dążenie do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, czy ten stan jest czymś normalnym, czy też może stanowi objaw choroby wymagającej porady specjalisty. Co ciekawe, często Internet czy dodatkowe źródła informacji wcale nie są potrzebne, by zauważyć pewne anomalie w swoim dotychczasowych funkcjonowaniu czy sposobie bycia, stanowiące powód do zmartwienia i niepewności co do własnego zdrowia psychicznego. Objawami, które najczęściej spędzają sen z powiek są: lęk (przed ludźmi i przed określonymi sytuacjami, fobie, a także lęk zgeneralizowany, nie związany z żadną konkretną sytuacją); objawy związane z obniżeniem nastroju (smutek, bezsilność, poczucie winy, poczucie krzywdy, poczucie beznadziejności, myśli rezygnacyjne, myśli samobójcze); doświadczanie „emocjonalnej huśtawki” (epizodów złego nastroju, przeplatanych podwyższonym nastrojem); nadużywanie substancji psychoaktywnych (narkotyków, leków itd.), alkoholu, a także nikotyny; niemożność kontrolowania podejmowanych przez siebie zachowań (uzależnienie od Internetu, komputera, zakupów, hazardu, pornografii, seksu itd., ale także obecność obsesyjnych myśli i czynności, których wykonywania nie da się racjonalnie uzasadnić, a które stają się swego rodzaju przymusem); zaburzenia obrazu własnego ciała (niezadowolenie z własnej wagi, poczucie braku atrakcyjności, jak również objawy związane z anoreksją i bulimią). Powyższa lista nie jest listą zamkniętą. W związku z tym, w sytuacji, gdy istnieje obawa co do choroby lub zaburzenia psychicznego, istotne wydaje się zasięgnięcie porady specjalisty, który skoryguje punkt widzenia, obalając błędne przekonania (często wykształcone na bazie lęku o własne zdrowie psychiczne) lub wdroży oddziaływania ukierunkowane na poprawę stanu psychicznego i ułatwiające leczenie.
Mam problemy rodzinne.
Wiele codziennych trudności spowodowanych jest istnieniem konfliktów wewnątrz systemu rodzinnego. Część z nich spowodowana jest nieumiejętną komunikacją z członkami rodziny (rodzicami, partnerem, dziećmi), inne zaś dotyczyć mogą nadużyć (agresji, nadużyć, wykorzystywania) doświadczanych ze strony członka rodziny. Wszystkie te kwestie powodują brak satysfakcji z relacji rodzinnych i partnerskich, stanowiąc przyczynę doświadczania smutku, poczucia winy i krzywdy oraz wykształcania się symptomów psychicznych. Żadnej z tych kwestii nie należy bagatelizować, gdyż „zamiatane pod dywan” nie znikają i narastają w czasie, wpływając na funkcjonowania i wykonywanie codziennych obowiązków (tak rodzinnych, jak i zawodowych). Jednocześnie, każdy z takich problemów może zostać omówiony z psychologiem, który oferuje obiektywne spojrzenie na te kwestie, ułatwiając rozumienie zaistniałych trudności oraz proponując możliwe sposoby ich rozwiązania.
Mam problemy zdrowotne (chorują somatycznie).
Często zdarza się, że pogorszenie funkcjonowania i nastroju związane są z obecnością poważnej, przewlekłej choroby somatycznej. W obliczu choroby zwykłe sposoby radzenia sobie z trudnościami często okazują się niewystarczające. Podobnie, niewystarczające często okazuje się wsparcie ze strony członków rodziny, którzy bywają przytłoczeni rozmiarem problemu i nowymi obowiązkami wynikającymi z problemów zdrowotnych jednego z członków rodziny. Rola psychologa w takiej sytuacji jest dwojaka. Z jednej strony oferuje on wsparcie dla osoby chorującej somatycznie, pomagając jej w zmaganiu się z chorobą i wspierając na każdym etapie leczenia. Z drugiej – może stanowić swoisty „bufor bezpieczeństwa” dla pozostałych członków rodziny, pomagając im zachować umiejętność do udzielania empatycznego wsparcia dla cierpiącego krewnego.
Autor: Maria Flakus
No responses yet